Nauka przez zabawę, czyli 5 rzeczy, których możemy się nauczyć grając w Minecrafta
Minecraft to bez wątpienia jedna z najpopularniejszych gier drugiej dekady XXI wieku. Dzięki nieograniczonej swobodzie, jaką oferuje możemy z powodzeniem wykorzystywać jej elementy nie tylko w celach czysto rozrywkowych, ale również dydaktycznych. Nie zawsze jednak zdajemy sobie sprawę z tego, jakie konkretne umiejętności kształtujemy poprzez uczestnictwo w grze. Odpowiedź w tym temacie znajdziecie za pomocą niniejszego artykułu.
O fenomenie Minecrafta, jego zaletach i wpływie na kulturę rozpisują się media na całym świecie od momentu oficjalnego wydania gry w 2011 r. Znana niemalże każdemu, przez ponad dekadę swojego istnienia podbiła serca milionów graczy, jednak co istotne, zebrała również wiele przychylnych opinii instytucji zajmujących się analizą i wprowadzaniem narzędzi będących elementem nowoczesnej edukacji. Podkreślany jest przede wszystkim pozytywny wpływ, jaki zaobserwowano podczas badań na sferę związaną z myśleniem przestrzennym i abstrakcyjnym oraz naukę elementów logiki i sprawności matematycznej, z którą przecież nieraz borykają się uczniowie na wszystkich etapach edukacji szkolnej. Oświeceniowa reguła “uczyć bawiąc” zdaje się zyskiwać wciąż na aktualności, przede wszystkim, gdy pod uwagę weźmiemy pandemiczne realia edukacji w domu, w których wyniku zatarła się granica między czasem poświęcanym na naukę w szkole a czasem wolnym od zajęć. Efekt tych zmian zauważalny jest tym bardziej, że po raz pierwszy na tak szeroką skalę zostają wykorzystane w dydaktyce dobrodziejstwa, jakie oferują nam nowe technologie, urządzenia mobilne oraz niekonwencjonalne metody nauczania. Niezależnie jednak od tego, jakie rozwiązania proponuje nam dzisiaj szkoła, chociaż coraz częściej również i w polskiej edukacji możemy trafić na wykorzystywanie przez nauczycieli elementów Minecrafta na lekcjach informatyki, możemy wymienić kilka zalet, jakie daje nam gra, choć nie zawsze zdajemy sobie sprawę z przebiegu całego procesu nauki. Jeśli więc jesteście ciekawi, w jaki sposób rozwijane zostają umiejętności graczy, poniżej prezentujemy 10 rzeczy, których możemy się nauczyć grając w Minecrafta.
- Myślenie przestrzenne i abstrakcyjne
Nawet najwięksi krytycy Minecrafta muszą przyznać, że gra zdecydowanie ma wpływ na kształtowanie myślenia przestrzennego u gracza. W większości dostępnych gier użytkownik zostaje na samym początku podporządkowany jasnym regułom i zasadom poprzez samouczek lub dodatkowe instrukcje wprowadzane na pewnych etapach rozgrywki. Poruszamy się, rozwiązujemy dostępne zadania, czasem z ciekawości lub przypadku dochodzimy do granic wyrenderowanego świata, których przekroczyć oczywiście nie sposób. Tymczasem Minecraft sam w sobie nie daje przecież oczywistych odpowiedzi co i kiedy należy zrobić, dokąd pójść, bo wszystko tak naprawdę zależy od nas samych. Ponadto, poszczególne elementy zawarte w grze można wykorzystywać na wiele różnych sposobów, zależnie od własnych potrzeb oraz poziomu zaawansowania. W przypadku młodszych dzieci wymagające myślenia wyzwanie będzie już stanowiło zaplanowanie budowy własnego domku, gromadzenie surowców czy ich umiejętne zagospodarowanie w świecie, natomiast starsi gracze z powodzeniem odnajdą się nie tylko poprzez uczestnictwo w standardowej rozgrywce, ale także podczas większych eventów, gdzie podejmując działania grupowe dążą do nadanego wspólnie celu.
- Kreatywność
W najprostszym ujęciu kreatywność w Minecrafcie objawia się już przy budowaniu prostych konstrukcji, takich jak pierwsze schronienie, żeby z czasem płynnie przejść do tworzenia coraz to bardziej rozwiniętych i przemyślanych obiektów. Jednak niezaprzeczalnym dowodem potwierdzającym rozwijanie wyobraźni oraz pewnego rodzaju talentu jest cała galeria zdjęć i screenów budowli, mających swój pierwowzór w świecie rzeczywistym, fantazji literackiej oraz dziełach filmowych, tworzone przez użytkowników z różnych lokalizacji. I tak, większości graczy znane są kopie słynnego Białego Miasta z filmowego “Władcy Pierścieni”, Hogwartu z cyklu powieści o Harrym Potterze oraz odzwierciedlenia najsłynniejszych “realnych” zabytków i obiektów architektonicznych, takich jak Wieża Eiffla, Big Ben, Tadź Mahal oraz wiele innych. Inną rzeczą, popularną zwłaszcza na gruncie amerykańskim jest wspólne tworzenie przez uczniów wizualizacji własnych szkół, kampusów i obiektów dydaktycznych za pośrednictwem narzędzi oferowanych w trybie kreatywnym. Poza samą wyobraźnią przestrzenną i nieszablonowym wykorzystaniem dostępnych surowców w celu jak najbardziej wiernego odwzorowania budowli, konieczna jest także umiejętność planowania, skalowania i przewidywania mogących zajść komplikacji, co może przełożyć się na lepsze radzenie sobie w przyszłości z różnego rodzaju problemami życia codziennego oraz mniej lub bardziej poważne zainteresowanie tematyką inżynierii, budownictwa i architektury.
- Kompetencje społeczne
Zapewne niejeden rodzic z politowaniem patrzył nieraz na swoje dziecko spędzające kolejne godziny przed ekranem komputera. Pamiętając o czasach, gdy interakcje społeczne oraz pierwsze przyjaźnie i znajomości zostały zawierane głównie na podwórku, starsze pokolenie nie zawsze rozumie specyfikę komunikowania się z innymi za pośrednictwem mediów społecznościowych oraz gier. Niemniej jednak tym, co w większości opinii daje największą radość z gry jest dzielenie się jej wszelkimi aspektami z innymi graczami. Dla osób związanych z całym środowiskiem jasne jest, że za pośrednictwem Minecrafta i całej działalności z nim związanej zawartych zostaje wiele znajomości, szczególnie poprzez różnorodne tematycznie serwery i fora internetowe, jednak osoby z zewnątrz nie zawsze posiadają wiedzę na temat tego, w jaki sposób do nawiązania takich kontaktów dochodzi, a już tym bardziej abstrakcyjna wydawać im się może myśl o rozwoju społecznym i interpersonalnym. Poprzez rozgrywkę w trybie wieloosobowym gracze wbrew obiegowej opinii uczą się planowania większych działań, współpracy, poznają nowe osoby dołączając do kolejnych grup w mediach społecznościowych, a nierzadko zawierają trwalsze przyjaźnie oraz rozmawiają na tematy związane ze wspólnymi zainteresowaniami i życiem codziennym. Interakcje społeczne pomagają nabyć wiele umiejętności z zakresu kompetencji miękkich, co w dzisiejszym świecie może się przyczynić do łatwiejszego radzenia sobie przy organizacji pracy zespołowej, zarządzaniu grupą oraz rozwiązywaniu konfliktów.
- Nauka języka angielskiego
Pokolenie wychowane w dużej mierze na Minecrafcie, wchodzące już obecnie w dorosłość, w większości jest przyzwyczajone do stosowania nazewnictwa pochodzącego z edycji w języku angielskim. Wynika to między innymi z powszechności tychże nazw, ale przede wszystkim jest to zwyczajnie najbardziej praktyczne rozwiązanie. Obowiązująca skrótowość w przypadku nazw takich jak chociażby “bedrock” ,“redstone” itp. wynika z ich atrakcyjności brzmieniowej, czasem niemożności znalezienia odpowiednika w języku polskim oraz oczywiście zwięzłości. Polskich graczy przekonują innymi słowy nazwy krótsze i bardziej konkretne, z którymi identyfikujemy dany obiekt z uniwersum Minecrafta. Innym czynnikiem, który zadecydował o utrwaleniu się wersji angielskiej w użyciu jest fakt, że wiele wiadomości i poradników tworzonych było również w innych krajach, tak więc najprostszym językiem komunikacji i przekazywania wiedzy stał się i tym razem język angielski.
- Podstawy programowania i elementy grafiki
Minecraft stanowi coraz częściej wykorzystywane narzędzie oraz podstawę do zainteresowania tematyką programowania wśród najmłodszych. Od kilku lat na rynku polskim obecne są programy i kursy uczące podstaw matematyki i właśnie programowania, w oparciu o znaną dzieciom grę, przez co o wiele łatwiej przychodzi im przyswajanie wiedzy teoretycznej oraz rozwijanie umiejętności praktycznych z zakresu nauk ścisłych. Starsi i o wiele bardziej zaawansowani gracze również odnajdują w grze coś dla siebie, pisząc własnoręcznie pluginy i zakładając serwery w oparciu o napisane przez siebie wtyczki. Ciekawą i nieograniczoną pod względem możliwości wykorzystania rzeczą jest zabawa “czerwonym proszkiem”, dzięki któremu jesteśmy w stanie zaprojektować i zrealizować wymyślone przez nas mechanizmy. Z powodzeniem możemy wykorzystywać grę do swobodnych działań także w sferze grafiki, w efekcie czego powstają samodzielnie utworzone przez użytkowników tekstury bloków, postaci oraz skórki graczy.
Od czasu zakupienia gry przez Microsoft nastąpiły wyraźne inwestycje oraz ukierunkowanie możliwości programu na sektor edukacyjny. Efektem tych prac jest powstanie wersji poświęconej dydaktyce “Minecraft:Education Edition”, za której pomocą szkoły mogą wprowadzić elementy lekcji poszerzające wiedzę uczniów w przystępnej i atrakcyjnej dla nich formie. Samo odnotowanie tego faktu wskazuje na to, że gra w założeniu ma również służyć nauce i rozwijaniu zainteresowań dzieci i młodzieży. Oczywiście to, w jaki sposób wykorzystamy spędzony przed komputerem czas zależy wyłącznie od nas samych, jednak możliwości i okazji do nauczenia się czegoś nowego Minecraft oferuje swoim graczom naprawdę wiele.
P.G.